Czy młodsze dzieci narażone są na rozwój otyłości?

Czy młodsze dzieci są bardziej narażone na rozwój otyłości czy wręcz przeciwnie, ich dynamiczny rozwój, chęć biegania, poznawania świat stanowi jego profilaktykę?

Odpowiedź nie jest prosta — to zależy. Co wiemy na pewno? Otyłość jest przewlekłą, ogólnoustrojową chorobą metaboliczną, którą charakteryzuje zwiększona zawartość tkanki tłuszczowej. Nadmiar tkanki tłuszczowej w konsekwencji prowadzi w dłuższej perspektywie do pojawienia się dysfunkcji wielu narządów.

Okres noworodkowy i  niemowlęcy istotnie charakteryzują się największą dynamiką przyrostu masy ciała. Masa ciała powinna się podwoić i wzrosnąć trzykrotnie odpowiednio w szóstym i dwunastym miesiącu życia w stosunku do masy ciała przy urodzeniu.

Dziecko w tym okresie często określane jest jako: „okaz zdrowia”, „rumiane”, „zdrowo wyglądające”. Często to jest moment, w którym opiekun, dziadowie chcą „zatrzymać ten moment” na dłużej. Mając na uwadze, że okres szóstego miesiąca życia przynosi zmianę sposobu karmienia — następuje etap rozszerzania diety dziecka, można dostrzec, iż jest to czas zwiększonego ryzyka popełnianych błędów, mogących przyczynić się do nadmiernego wzrostu masy ciała.

Popełnione w tym okresie błędy żywieniowe mogą prowadzić do nadmiernego przyrostu masy ciała i są związane z niewłaściwym programowaniem metabolicznym i pomimo tego że większość dzieci otyłych niemowląt będzie traciło nadmiar tkanki tłuszczowej około drugiego roku życia, a więc w tym okresie kiedy wzrasta ich aktywność ruchowa to w kolejnych latach może dojść do ponownego przyrostu tkanki tłuszczowej (nazywamy to otyłością z odbicia). Warto pamiętać, iż we wczesnym dzieciństwie i do rozpoczęcia okresu dojrzewania fizjologiczny przyrost masy ciała będzie wynosił około 2–2,5 kg w roku gdzie różnice pomiędzy płcią będą nieznaczne.

Najczęściej popełniane błędy w okresie dzieciństwa związane z podważonym ryzykiem wystąpienia nadwagi mają związek z:

• zbyt długim oferowaniem pokarmów nadmiernie rozdrobnionych;
• zbyt wysokim udziałem w diecie dziecka produktów wysoko przetworzonych, w tym tak zwanych posiłków dla dzieci (dosładzane jogurty, dosładzane mleka smakowe, gotowe kaszki z dodatkiem cukru i substancji słodzących, słodycze);
• zbyt wysokim udziałem soków i musów traktowanych przez opiekunów jako sposób na włączanie porcji warzyw i owoców;
• oferowaniem dzieciom wód smakowych zawierających cukier;
• zbyt częstym korzystaniem z gotowej żywności, w tym sieci typu fast food;
• nagradzaniem słodyczami;
• uleganiem reklamom i nośnikom wpływających na podejmowanie decyzji o wyborze produktów dla dzieci, bez analizy składników zawartych w produkcie;
• brakiem wspólnej polityki żywieniowej w rodzinie.
• brakiem rodzinnych form aktywności ruchowej z dziećmi.

W zakresie profilaktyki, w tym okresie dzieciństwa, warto promować takie zachowania, jak:

• responsywne karmienie, odpowiadające na gotowość dziecka do podejmowania prób najadania się nowym posiłkiem (innym niż mleko);
• podawanie tylko wody jako sposobu nawadniania dziecka;
• dostosowanie wielkości porcji posiłków — zgodnie z rekomendacjami (www.1000dni.pl);
• dbanie o stopniowe, regularne włączanie różnych warzyw, produktów zbożowych, naturalnego nabiału do posiłków dziecka;
• odpowiednie planowanie posiłków uzupełniających po odebraniu dziecka z placówki żłobka czy przedszkola;
• celebracja wspólnych posiłków, wspólne przygotowanie posiłków, które będą uczyły dzieci dobrych wyborów i dobrej relacji z jedzeniem.