Problemy z motoryką małą – kiedy udać się do specjalisty?

Czym jest motoryka mała i dlaczego jest ważna?

Motoryka mała to zdolność wykonywania precyzyjnych ruchów dłoni i palców, które umożliwiają wykonywanie codziennych czynności , takich jak umiejętność pisania, zapinanie guzików, rysowanie, wycinanie czy manipulowanie drobnymi przedmiotami. Zakres motoryki małej obejmuje także koordynację obu rąk, siłę mięśni dłoni, kontrolę nad naciskiem oraz zdolność do precyzyjnych manipulacji (ruchy kończyn górnych). Sprawność w tym zakresie ma kluczowe znaczenie dla samodzielności dziecka, jego sukcesów szkolnych oraz ogólnej koordynacji ruchowej.

Jak rozpoznać problemy z motoryką małą?

Symptomy opóźnienia lub zaburzenia rozwoju ruchowego można zauważyć już we wczesnym dzieciństwie, początkowo w postaci trudności w rozwoju motoryki dużej i z czynnościami samoobsługowymi. Zakres motoryki dużej obejmuje ruchy angażujące duże grupy mięśniowe, które odpowiadają za koordynację, równowagę i ogólną sprawność ruchową dziecka. Następnie widzimy, że dziecko ma problemy w czynnościach precyzyjnych związanych ze sprawnością ręki, takich jak umiejętność pisania czy rysowania.

Gdy dziecko ma kłopoty w obrębie motoryki małej należy działać. Jak rozpoznać, że rozwój ruchowy dziecka jest zaburzony? Przy odpowiedniej obserwacji dziecka możesz zauważyć niepokojące objawy takie jak:

• Trudności z chwytaniem, ruchem rąk i manipulowaniem małymi przedmiotami.
• Niezgrabność w czynnościach wymagających precyzji, np. rysowaniu, kolorowaniu, wycinaniu.
• Unikanie czynności manualnych, takich jak lepienie z plasteliny, układanie puzzli czy zabawa klockami.
• Problemy z zapinaniem guzików, wiązaniem sznurowadeł czy korzystaniem ze sztućców.
• Osłabiona sprawność ręki – szybkie męczenie się podczas pisania lub rysowania.
• Nadmierne napięcie lub przeciwnie – słabość mięśni dłoni.
• Opóźniony rozwój praksji, tj. umiejętności planowania i wykonywania celowych, skoordynowanych ruchów. Jest to kluczowa funkcja motoryczna, która pozwala na wykonywanie nowych, nabywanych w trakcie życia czynności, takich jak ubieranie się, pisanie, rysowanie czy manipulowanie przedmiotami. Zaburzenia praksji mogą powodować trudności w nauce codziennych czynności, nawet jeśli dziecko ma odpowiednią siłę mięśniową i sprawność fizyczną.
• Trudności dziecka w koordynacji ruchu rąk podczas zabaw ruchowych i manipulacyjnych.
• Niechęć dotykania nowych i różnorodnych faktur.
• Zaburzenia napięcia mięśniowego (obniżone, podwyższone lub zmienne).
• Trudności przedszkolne i/lub szkolne związane z obniżoną sprawnością manualną.
• Problemy logopedyczne dotyczące aparatu mowy i rozwoju mowy dziecka.
• Reakcje emocjonalne, takie jak frustracja czy negatywizm, wynikające z wysiłku wkładanego w zadania manualne.

W przedszkolach KIDS&Co. nauczyciele, którzy pracują z dziećmi, dokonują systematycznych obserwacji dziecka. Zwracają uwagę na funkcjonowanie dziecka i elementy rozwoju dziecka pod kątem fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym. Ich wyniki zapisują w portfolio, które prezentowane jest cyklicznie rodzicom podczas spotkań indywidualnych. Wielu nauczycieli zatrudnionych w placówkach KIDS&Co. ukończyło kurs „Diagnoza i terapia ręki I i II stopnia”, dzięki czemu nasze przedszkolaki otrzymują bieżące, indywidualne wsparcie.

Dyspraksja u dzieci (Syndrom niezdarnego dziecka) – kiedy warto zwrócić uwagę na problemy z planowaniem ruchu?

Dyspraksja inaczej zwana Syndromem niezdarnego dziecka, to zaburzenie planowania i koordynacji ruchowej, które może znacząco wpływać na rozwój motoryki małej u dzieci. Objawia się trudnościami w wykonywaniu sekwencyjnych, precyzyjnych ruchów, nawet jeśli dziecko posiada odpowiednią siłę mięśniową. Często dziecko ma kłopoty z takimi czynnościami jak wiązanie butów, rysowanie, pisanie czy korzystanie ze sztućców. Ich ruchy mogą wydawać się niezdarne, a nauka nowych aktywności manualnych zajmuje im więcej czasu niż rówieśnikom.

Zaburzenia te wynikają z trudności w przetwarzaniu bodźców sensorycznych i przekładaniu ich na konkretne ruchy. Dzieci z dyspraksją mogą również unikać zabaw wymagających precyzji, szybko się frustrować oraz wykazywać obniżoną pewność siebie w zadaniach manualnych. Warto pamiętać, że dyspraksja często współwystępuje z innymi trudnościami, takimi jak dysgrafia czy zaburzenia integracji sensorycznej. Wczesna diagnoza i odpowiednie ćwiczenia rozwijające motorykę, prowadzone przez terapeutę ręki lub specjalistę integracji sensorycznej, mogą znacząco poprawić sprawność dziecka oraz jego komfort funkcjonowania w codziennym życiu.

Podejrzewasz u dziecka problem z motoryką małą? Kiedy warto udać się do specjalisty?

Jeśli zauważysz lub zostaniesz poinformowany przez nauczyciela, że Twoje dziecko ma trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów i problemy te utrzymują się przez dłuższy czas, warto skonsultować się ze specjalistą. Jak dokonać diagnozy trudności dziecka? Szczególną uwagę należy zwrócić, jeśli:

• Problemy utrzymują się pomimo regularnych ćwiczeń i wsparcia ze strony przedszkola i rodziców.
• Dziecko unika aktywności manualnych i wykazuje frustrację podczas ich wykonywania.
• Trudności z motoryką małą wpływają na jego funkcjonowanie w przedszkolu.
• Występują inne niepokojące objawy, takie jak zaburzenia koordynacji ruchowej czy problemy z napięciem mięśniowym.
• Aby pomóc dziecku i zadbać o jego prawidłowy rozwój ruchowy udaj się do specjalisty, który zweryfikuje zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej dziecka i zaleci odpowiednie ćwiczenia rozwijające motorykę.

Zadbaj o prawidłowy rozwój motoryki małej u dziecka. Do kogo się zgłosić, gdy dziecko ma problemy?

W przypadku, gdy dziecko ma trudności z koordynacją ruchową i występują zaburzenia rozwoju małej motoryki, warto skonsultować się z:

• Terapeutą integracji sensorycznej – jeśli problemy z motoryką wynikają z trudności w przetwarzaniu bodźców sensorycznych, terapia integracji sensorycznej będzie najlepszym wyborem.
• Fizjoterapeutą dziecięcym – jeśli występują problemy z napięciem mięśniowym lub koordynacją ruchową.
• Terapeutą ręki – specjalistą zajmującym się motoryką ręki dziecka, doskonaleniem precyzyjnych ruchów dłoni i palców oraz ruchów kończyn górnych.
• Psychologiem dziecięcym – jeśli trudności wpływają na życie dziecka, jego samoocenę i funkcjonowanie społeczne.
• Pedagogiem specjalnym – jeśli problemy z motoryką utrudniają naukę i codzienne czynności przedszkolne.

Rozwój motoryki jest niezwykle istotny w prawidłowym rozwoju dziecka. Gdy zauważymy, że dziecko ma problemy ze sprawnością ruchową warto reagować od razu.

Jak wspierać dziecko w domu w rozwoju motoryki małej?

Codzienne ćwiczenia rozwijające motorykę w domu są kluczowe dla poprawy sprawności ruchowej i prawidłowej koordynacji kończyn górnych. Oto kilka wskazówek:

• Zachęcaj dziecko do zabaw ruchowych i angażujących dłonie oraz wzmacniających sprawność ręki, takich jak lepienie z plasteliny, układanie klocków czy przesypywanie drobnych elementów.
• Wspólnie wykonujcie czynności wymagające precyzyjnych ruchów.
• Stosuj zabawy wzmacniające mięśnie dłoni, np. ściskanie gąbek, wyciskanie wody z pipety czy nawlekanie koralików.
• Stopniowo zwiększaj poziom trudności ćwiczeń rozwijających motorykę, aby dziecko mogło rozwijać swoje umiejętności bez frustracji.

Podsumowanie

Problemy z motoryką małą mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie dziecka, wpływając na jego sprawność ruchową, samoocenę i wyniki w nauce. Warto uważnie obserwować rozwój motoryki dzieci i reagować na trudności, zwłaszcza jeśli występują objawy dyspraksji, dysgrafii czy zaburzeń integracji sensorycznej.

Wczesna diagnoza trudności dziecka oraz odpowiednie ćwiczenia rozwijające motorykę mogą znacząco poprawić koordynację wzrokową, planowanie małej motoryki i precyzję ruchów. Wsparcie specjalistów, takich jak terapeuta ręki czy fizjoterapeuta dziecięcy, pomoże dostosować terapię do potrzeb dziecka. Im szybciej podejmiemy działania, tym łatwiej dziecko pokona trudności i rozwinie swoje umiejętności ruchowe.

Dowiedz się więcej o programie przedszkoli i żłobków KIDS&Co. Nasze placówki znajdują się w poniższych miejscowościach:

• przedszkola prywatne Warszawa i żłobki prywatne Warszawa
• przedszkola prywatne Wrocław i żłobki prywatne Wrocław
• przedszkole prywatne Gdańsk i żłobek prywatny Gdańsk
• przedszkola prywatne Łódź i żłobki prywatne Łódź
• przedszkola prywatne Kraków i żłobki prywatne Kraków
• przedszkole prywatne Katowice i żłobek prywatny Katowice
• przedszkola prywatne Poznań i żłobki prywatne Poznań
• przedszkole prywatne Suwałki i żłobek prywatny Suwałki
• przedszkole prywatne Ostrów Mazowiecka i żłobek prywatny Ostrów Mazowiecka