Pięć cech i umiejętności u dziecka, które warto pielęgnować

1. Stabilna samoocena

Stabilna i niekoniecznie wysoka. Dlaczego? Badania pokazują, że osoby ze zbyt wysoką samooceną często narażone są na strach przed porażką i obniżeniem samooceny. Dodatkowo jej wysoki poziom nierzadko uwarunkowany jest czynnikami zewnętrznymi jak porównania do otoczenia czy opinie innych, podczas gdy gwarantem stabilnej samooceny jest posiadanie wewnętrznych przekonań o swojej wartości. Z tego względu lepiej mieć niższą i stabilną samoocenę niż wyższą i niestabilną. Co robić? Nie startować w wyścigu z innymi rodzicami na jak najmocniejsze wzmacnianie samooceny u dziecka poprzez próbę przedstawiania go w jak najlepszym świetle, aby każdy go polubił. Wystarczą trafne i  jakościowe komunikaty, które pomogą zbudować mu poczucie, że jest wartościową osobą. Źródłem tego poczucia będą wewnętrzne przekonania na swój temat, a nie pogoń za gratyfikacją od otoczenia. Stabilna samoocena = jakość, a nie ilość wzmocnień.

2. Odwaga i asertywność

Asertywność często jest mylona z arogancją, a w praktyce pomaga w chronieniu własnej osoby oraz utrzymywaniu dobrych relacji z innymi.

Postawa asertywna to taka, w której wyrażamy swoje zdanie i emocje, przy jednoczesnym braniu pod uwagę swoich uczuć i zdania, jak również uczuć i zdania innych osób.

Jest nam też potrzebna do wyznaczania własnych granic. Do mówienia “nie” w sytuacjach, w których często niesłusznie uczy się nas posłuszności i wymuszonej grzeczności. Asertywność potrafi zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa, sprawczości i niezależności. To w dzisiejszym świecie bardzo ważne. Szczególne gdy nieobce są sytuacje wymuszeń, manipulacji czy biernego ulegania opinii i zachowaniom innych ludzi.

3. Empatia

Niestety nadal zbyt często pojawiają się sytuacje gnębienia i bullyingu (również w internecie) wśród dzieci. Bycie ofiarą bullyingu jak i jego sprawcą jest równie obciążające dla psychiki dziecka. Nierzadko mamy wrażenie, że empatia wykształci się samoistnie. W rzeczywistości procesu mentalizacji (czytania emocji innych) dziecko stopniowo uczy się na podstawie zachowań rodziców i otoczenia. Z tego względu warto w komunikacji z dzieckiem zwracać uwagę na opisywanie możliwych uczuć osób z otoczenia i potencjalnych efektów naszych działań na te osoby: „Jak poczułaby się mama, gdybyśmy nie przyszli na obiad, który dla nas przygotowała?”. Wrażliwość na emocje drugiego człowieka i umiejętność dostrzegania potencjalnych szkód jakie mogą komuś wyrządzić nasze lub innych czyny jest bardzo ważna. Empatię warto tutaj połączyć z budowaniem świadomego i bezpiecznego bycia w grupie, społeczności, klasie — online i w świecie rzeczywistym.

4. Elastyczność

W psychologii używa się terminu rezyliencja. Oznacza on umiejętność lub proces dostosowywania się człowieka do zmieniających się warunków otoczenia. Obecnie jesteśmy świadkami ciągłych zmian na świecie, ale nawet codzienna rzeczywistość testuje naszą elastyczność. Każdy etap edukacji, kariery, życia rodzinnego wiąże się ze zmianami. Warto wykształcać w dzieciach elastyczne i otwarte na „nowe” postawy. Pomocne może być w tym: nie uleganie rutynie, próbowanie nowych rzeczy, nabywanie kolejnych zdolności, poznawanie nowych osób, budowanie umiejętności odnajdywania się w nowych sytuacjach i okolicznościach.  Elastyczność można budować poprzez wspólne spędzanie razem czasu! Na przykład? Można ustalić, że raz w miesiącu próbujemy nowej aktywności z dzieckiem. To może być aktywność fizyczna, umysłowa, społeczna — opcji jest wiele!

5. Zamiłowanie do aktywności fizycznej

Rozwój cyfryzacji, komunikacji przy użyciu mediów społecznościowych, nauczanie zdalne — to wszystko sprowadza nas do trybu siedzącego, pozbawionego często interakcji w świecie rzeczywistym. Nie jest tajemnicą, że wysiłek fizyczny zaliczany jest do profilaktyki antystresowej, a dodatkowo zapewnia dziecku kondycję i formę, która może być składową jego poczucia pewności i sprawczości w grupie. Sport to dobry nawyk, który zapobiega rozwijaniu się destrukcyjnych sposobów regulacji emocji w życiu nastoletnim i dorosłym jak np.: sięganie po używki, alkohol czy zachowania autodestrukcyjne.