Czy warto czytać dzieciom?

Czytanie dzieciom wydaje się być oczywistym elementem codziennej rodzicielskiej rutyny. Jednak w rzeczywiści nierzadko zderzamy się z ciągłym brakiem czasu, problemem z koncentracją dziecka na czytanej treści lub trudnością wybrania „tej właściwej” lektury. I nagle prosta czynność czytania na dobranoc, staje się dla nas czymś odrealnionym? Zatem jak jest z tym czytaniem? Dobry nawyk czy niewygodna powinność?

Zdecydowanie dobry nawyk! Istnieje wiele powodów, dla których warto czytać dzieciom. Możemy je podzielić na poznawcze, emocjonalne i społeczne.

Poznawcze zalety czytania

Czytanie poprawia zdolności pamięciowe u dzieci. Gdy słuchamy opowieści, musimy koncentrować uwagę na historii oraz łączyć fakty w celu zrozumienia jej w całości. Z każdym kolejnym usłyszanym fragmentem bajki, nasz mózg tworzy nowe synapsy (połączenia nerwowe) oraz poprawia już te istniejące. Reasumując czytanie bajek i ich słuchanie stymuluje układ nerwowy i poprawia pracę mózgu dziecka.

Nabywanie zdolności rozumienia mowy. Każdy rodzic czeka na pierwsze wypowiedziane przez dziecko słowo. Zgodnie z kolejnością dojrzewania obszarów mózgu, umiejętnością poprzedzającą mówienie jest jej rozumienie, które nabywamy poprzez obcowanie z mową od wczesnego dzieciństwa. Im więcej słów i wyrażeń słyszy dziecko, tym więcej połączeń nerwowych powstaje w mózgu, które wspierają je w nabywaniu zdolności rozumienia mowy. Czytanie pozwala zwiększać zasób słów u dziecka oraz ułatwia mu zrozumienie otaczającego go świata.

Wyobraźnia. W przeciwieństwie do biernego oglądania telewizji czy korzystania z tabletu, podczas których dostajemy gotowy obraz i dźwięk do przetworzenia, w przypadku czytania stymulujemy do pracy obszary mózgu odpowiedzialne za wyobraźnię. Wspólne czytania to idealny na czas na ćwiczenie kreatywnego myślenia! Możemy wspólnie z dzieckiem zastanawiać się nad kolejnymi losami bohaterów, a następnie weryfikować trafność naszych przewidywań poprzez dalsze czytanie.

Czytanie bajek kształtuje potrzebę ciągłego stymulowania mózgu do pracy oraz wprowadza nawyk spędzania czasu bez urządzeń ekranowych. To może znacznie zredukować prawdopodobieństwo uzależnienia od komputera, telefonu czy innych urządzeń elektronicznych.

Czytanie jest formą samorozwoju i zdobywania wiedzy. Wraz ze świadomością robienia postępów np. wysłuchiwania coraz dłuższych fragmentów bajek, nabywania zdolności czytania, docierania do końca powieści – dziecko wzmacnia w sobie poczucie własnej wartości. Poprzez myśli: „Skończyłam kolejną książkę”; „Wiem jakie lubię powieści”; „Tata lubi ze mną czytać” – dziecko nabywa budujące przekonania na własny temat, wzmacniając również swoje poczucie sprawczości.

Społeczne zalety czytania

Obcowanie z literaturą zwiększa poziom elokwencji u dziecka. Można zaobserwować u niego większy zasób słów i zagadnień, co sprawia, że wchodzi pewniej do otoczenia, dysponując ponadprzeciętnym zasobem wiedzy, co nierzadko ułatwia adaptacją do nowych warunków.

Znajomość bajek i różnorodnych historii pozwala dziecku wejść w interakcję z otoczeniem i nawiązać wspólny język z dziećmi znającymi te same lub podobne bajki. Dodatkowo odpowiednio dobrana literatura może stanowić dla dziecka skarbnicę wiedzy o prawidłowych i niewłaściwych zachowaniach społecznych w grupie. Z pomocą rodzica praktycznie z każdej bajki można wyodrębnić zależności przyczynowo-skutkowe i na tej podstawie uczyć się z dzieckiem postaw i zachowań społecznych oraz ich konsekwencji.

Czytanie rozbudza ciekawość świata oraz zwiększa wrażliwość i akceptacją na otaczającą nas różnorodność. Jest sposobem na uczenie tolerancji wobec innych kultur czy posiadanego koloru skóry. Dobierając odpowiednią literaturę, możemy pokazywać dziecku rozmaitość ludzkich zachowań, wyborów, posiadanych preferencji czy cech charakteru. Odmienność każdej opowieści i niewiedza jak się zakończy, pozwalają wzbudzać i podtrzymywać ciekawość w dziecku. Warto mu pokazywać, że świat jest opisany w tysiącach bajek, opowieści i to właśnie czytanie pozwala nam cofnąć się do przeszłości lub poznać teraźniejszość, ale tą dziejącą się na drugim końcu świata.

Emocjonalne zalety czytania

Czytanie potrafi być kompasem moralnym oraz źródłem poznania wybranych wartości w życiu dziecka. Słuchanie historii bohaterów, pozwala obserwować różne postawy i zachowania, wchodząc w rolę ich recenzenta. Wspólne czytanie jest też idealną przestrzenią do nabywania umiejętności odczytywania emocji u bohaterów. To wszystko pozwala poszerzyć ich gamę o te,  których na co dzień dziecko nie ma okazji obserwować lub doświadczać. Dodatkowo kształtujemy w ten sposób umiejętność decydowania, które zachowania nam się podobają, a które nie. Przy użyciu symboliki dobrego i złego bohatera, subtelnie dajemy dziecku wybór stanięcia po wybranej stronie, a obecne w większościach bajek zakończenie z morałem, pozwala poznać skutki niewłaściwie podejmowanych decyzji.

Wspólne czytanie to budowanie więzi między rodzicem, a dzieckiem. W dzisiejszych czasach bycia wiecznie podłączonym do telefonu, często nie zauważamy jak mało realnie czasu spędzamy z dzieckiem. W przestrzeni pozbawionej komunikatorów, ekranów, dźwięków powiadomień – te 20 minut czytania dziennie to idealny sposób na zbudowanie z dzieckiem rutyny, dającej mu poczucie bezpieczeństwa i przewidywalności. Jest to też sposób na okazanie dziecku całkowitej uwagi i koncentracji na jego osobie.

Zarówno czytanie jak i słuchanie opowiadań uczą cierpliwości i uważności na „tu i teraz”. Uczymy się wyciszenia, które szczególnie w porach wieczornych jest ważne dla jakości snu dziecka. Czytanie wieczorami to również sposób na pozbycie się urządzeń ekranowych zaburzających proces snu u każdego z nas. Po prostu zamiast oglądania bajki na tablecie, chwytamy za książkę, a pozytywne rezultaty płynące z tego wyboru zauważamy już w krótkim czasie!