Ekologiczna edukacja z zabawą w tle – jak uczyć przedszkolaki dbać o środowisko?

Doświadczając negatywnych skutków zmian klimatycznych, które mają miejsce wokół nas, coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z tego, jak ważne jest dbanie o planetę. Ziemia jest naszym wspólnym domem i choć brzmi to górnolotnie, to jednak każdy odpowiada za to, jak zmienia się to wspólne środowisko. Obchodzony rokrocznie, 22 kwietnia, Dzień Ziemi to dobry impuls do tego, aby podjąć autorefleksję nad własnym zachowaniem w temacie ekologii. Małe kroczki każdego z nas mają bowiem wpływ na to, jak za dziesięć czy piętnaście lat będzie się żyło naszym dzieciom. Warto też już od przedszkola zacząć ekologiczną edukację, aby wyposażyć najmłodszych w nawyki, które zaprocentują w przyszłości.

W jaki sposób uczyć dzieci dbałości o środowisko naturalne? W naszym tekście poznasz skuteczne sposoby przekazywania wiedzy najmłodszym oraz pomysły na ciekawe zajęcia o tematyce ekologicznej. Zainspiruj się nimi, aby pokazać dzieciom, że dbanie o planetę może być fascynujące!

Dlaczego o ekologii warto uczyć już w przedszkolu?

Współczesny świat zmaga się z wieloma wyzwaniami środowiskowymi, takimi jak na przykład: zanieczyszczenie wód i powietrza, zmiany klimatyczne, wymieranie różnych gatunków zwierząt. Od dłuższego czasu media biją na alarm, że to ostatni moment, aby zahamować negatywne zmiany i sprawić, by kolejne pokolenia mogły spokojnie żyć na Ziemi. Warto więc już od najmłodszych lat pokazywać dzieciom, że tak, jak dbamy o własne mieszkanie czy dom, tak powinniśmy dbać o planetę. Wykorzystując naturalną ciekawość przedszkolaków, można nauczyć je odpowiednich postaw i codziennych nawyków. Jeśli przyjmą je w dzieciństwie, to później w dorosłym życiu łatwo będzie je kontynuować.

Dzieci bardzo szybko przyswajają wiedzę, kiedy jest im ona podawana w prosty sposób i w trakcie zabawy. Kiedy więc chcesz zaszczepić im pozytywne wzorce, nie musisz odkładać tego na później. Ważne jest, by przekazywać informacje w sposób zrozumiały i ciekawy dla danej grupy wiekowej.

Korzyści z ekologicznej edukacji

Wiedza na temat ekologii to wartość, z którą dziecko idzie w świat. Taka edukacja daje mu jednak także inne korzyści, na przykład:

• buduje odpowiedzialność,
• kształtuje dobre nawyki,
• integruje społecznie poprzez wspólne działania,
• rozwija kreatywne myślenie.

W trakcie ekologicznej edukacji dzieci dowiadują się, że ich decyzje mają znaczenie i wpływają na otaczający je świat. To, czy na przykład segregują śmieci albo idą na zakupy z wielorazową torbą (zamiast za każdym razem brać nową foliówkę), przekłada się na stan planety. Ta świadomość sprawia, że przedszkolaki uczą się odpowiedzialności za swoje działania. Ponadto wdrożone w dzieciństwie pozytywne nawyki łatwo stają się nieodzownym elementem życia i dobrym kapitałem na przyszłość. Ciekawie przeprowadzone zajęcia o tematyce ekologicznej pomagają również rozwijać kreatywne myślenie, które przydaje się w codzienności. Zamiast kupować stale nowe rzeczy, można na przykład zastanowić się, jak wykorzystać to, co jest w domu.

Dodatkowo wspólne działania prośrodowiskowe mają potencjał integracyjny. Dzień Ziemi sprzyja organizacji wspólnego sprzątania lasu czy innych realizowanych w grupie działań. Takie wydarzenia wzmacniają więzi międzyludzkie i uczą kooperacji. Dzięki praktycznym zajęciom dzieci rozumieją, że dbanie o planetę to nie obowiązek, a styl życia, który może dawać satysfakcję.

Edukacja poprzez zabawę – ekologia językiem przedszkolaka

Aby skutecznie edukować, ale też po prostu dobrze komunikować się z dzieckiem, warto uświadomić sobie, że głównym zadaniem przedszkolaka jest zabawa. Dorosłym czasami wydaje się, że to takie bezproduktywne zajęcie. Tymczasem jest to sposób, w który maluchy zdobywają wiele niezbędnych, życiowych kompetencji. To w zabawie szlifują umiejętności motoryczne, społeczne, zdolność przewidywania swoich działań, logicznego myślenia, kształtują wyobraźnię i wiele innych. Jeśli więc chcesz przekazać dzieciom nowe informacje czy wdrożyć dobre nawyki, rób to w takiej formie, która będzie im bliska. Zamiast prowadzić nudne z punkt uwidzenia dzieci wykłady, możesz posłużyć się interaktywnymi technikami doświadczalnymi. Możesz zaprosić maluchy do wykonania jakiegoś eksperymentu czy prostego zadania, takiego jak np. segregacja specjalnie przygotowanych odpadów. Możesz przeczytać interesującą historię z ekologią w tle lub wybrać się z przedszkolakami na spacer, aby podziwiać piękną przyrodę, która nas otacza.

Sposobów edukowania jest wiele. Wystarczy tylko z empatią podejść do małego człowieka i pokazać mu świat tak, aby chciał z ciekawością go odkrywać. Różne inspiracje na ekologiczne zabawy znajdziesz w dalszej części tekstu. Mamy nadzieję, że pozwolą Ci one stworzyć interesujące zajęcia edukacyjne dla przedszkolaków.

Praktyczne sposoby na ekologiczną edukację z zabawą w tle

Możliwości nauczania o ekologii jest multum, więc każdy rodzic czy wychowawca może robić to po swojemu. My zachęcamy, aby organizować zajęcia, które wykorzystują różne metody prezentacji wiedzy. Dzieci są bowiem różne i każde w nieco odmienny sposób przyswaja informacje. Poza tym wdrożenie kilku form nauki sprzyja temu, że wiedza jest szybciej zapamiętywana. Można organizować eksperymenty, zajęcia, na których dzieci mogą uczyć się poprzez ruch, słuchać piosenek lub rozmawiać na temat swoich doświadczeń. Dzięki temu nauka jest zarówno ciekawa, jak i skuteczna.

Przykładowe formy edukacji ekologicznej:

• gry i zabawy prośrodowiskowe,
• warsztaty kreatywne z recyklingu,
• eksperymenty ekologiczne,
• edukacyjne wycieczki na łono natury.

Ekologiczna edukacja z zabawą w tle nie musi być skomplikowana. Tak naprawdę można zaoferować dzieciom proste aktywności, które w naturalny sposób podziałają na ich wyobraźnię. Możliwość zrobienia czegoś samemu czy zabawy polegające na współpracy sprawdzają się podczas przedszkolnej nauki.

Gry i zabawy ekologiczne

Jedną z form zdobywania wiedzy, którą wykorzystujemy w naszych placówkach, są wszelkiego rodzaju gry i zabawy. Przekazując informacje i nawyki proekologiczne, można posłużyć się gotowymi rozwiązaniami, takimi jak gry planszowe i karciane, albo samodzielnie stworzyć zabawę dla przedszkolaków.

Jeśli chodzi o gotowe rozwiązania, które można wykorzystać także w domu, polecamy na przykład gry: „Ekobohater. Zbierz i posegreguj śmieci” oraz „Mali Ekolodzy”. Obydwie planszówki są przeznaczone dla dzieci od trzech lat, więc ich zasady są proste, a mimo to zapewniają rozrywkę małym i dużym graczom. Wielkim atutem takiej wspólnej zabawy, poza zdobywaniem wiedzy, jest pozytywny wpływ na rozwój emocjonalny przedszkolaków. Podczas rywalizacji doświadczają bowiem zarówno radości zwycięstwa, jak i rozczarowania wynikającego z przegranej. Ważne, aby jako rodzic czy wychowawca wspierać dziecko w doświadczaniu tych emocji i uczyć je sobie z nimi radzić. Zaletą zarówno gier planszowych, jak i każdej wspólnej zabawy jest także budowanie relacji: czy to z rodzicami, czy z rówieśnikami. Maluch uczy się również odpowiednich zachowań, które w przyszłości pozwolą mu się odnaleźć w społeczeństwie.

Poza planszówkami ciekawym rozwiązaniem są wszelkiego rodzaju zabawy ruchowe. Czasami wystarczy zorganizować dzieciom proste zawody na szybkość lub tor przeszkód i już radości jest co niemiara. Oczywiście, trzeba brać tutaj pod uwagę regulację emocji i zadbać, aby po aktywnej części zajęć, dzieci miały szansę się uspokoić i wyregulować swój układ nerwowy. Dla nieco starszych przedszkolaków można stworzyć grę w podchody, która dodatkowo pozwoli czerpać korzyści z przebywania na świeżym powietrzu. Dobrym pomysłem jest również konkurs z wiedzy ekologicznej, oczywiście dostosowany do wieku. Można wykorzystać w nim pomoce naukowe, które pozwolą przy okazji kształtować na przykład motorykę czy logiczne myślenie. Niech będą to np. ćwiczenia z dopasowywania i sortowania elementów. Quizy i konkursy mogą być zarówno indywidualne, jak i grupowe, co będzie sprzyjać współpracy.

Wykorzystuj przedmioty ponownie, czyli warsztaty z recyklingu

Współczesny konsumpcjonizm sprawia, że mamy do czynienia z globalnym problemem zagospodarowania śmieci. Wytwarzamy ich tak dużo, że nie ma co z nimi robić. Ubrania, których nikt nie chce, lądują na nielegalnych wysypiskach śmieci na pustyni Atakama i pewnie w wielu innych miejscach. Biedniejsze rejony świata zasypywane są odzieżą, której nikt nie chce i która często nie sprawdza się również tam. Problemem są także tworzywa sztuczne, które przedostają się do wód i zanieczyszczają środowisko naturalne. To oczywiście tylko niektóre aspekty, za których pomocą chcemy pokazać Ci, jak duże znaczenie ma zmiana przyzwyczajeń w kontekście kupowania. Zajęcia z recyklingu, w których mogą wziąć udział już przedszkolaki, pokazują im, że część rzeczy można wykorzystać ponownie, zamiast od razu lecieć do sklepu po nowe. Podczas takich warsztatów dzieci rozwijają swoją kreatywność i wyobraźnię, a także motorykę małą.

W jaki sposób przeprowadzić warsztaty z recyklingu? Można przygotować na nie stare gazety, plastikowe butelki, fragmenty tkanin, jakieś elementy dekoracyjne. Tak naprawdę ogranicza nas tylko własna fantazja. Przedszkolaki z pomocą rodzica czy wychowawcy mogą stworzyć z tych elementów proste kolaże, wazoniki, a nawet biżuterię. Zajęcia trzeba oczywiście dostosować do poziomu umiejętności dziecka czy grupy przedszkolnej. Jest to jednak ciekawy pomysł nie tylko w ramach standardowych zajęć, lecz także na wszelkiego rodzaju spotkania z rodzicami. Można w ten sposób zainspirować zarówno dorosłych, jak i dzieci.

Eksperymenty ekologiczne

Dobrym sposobem na zaciekawienie maluchów jest stworzenie czegoś z niczego i wszelkiego rodzaju doświadczenia. Przykładowo można pokazać dzieciom, w jaki sposób filtruje się wodę. W starszych grupach wiekowych podopieczni mogą mieć za zadanie stworzenie filtru wody na przykład z butelki z odciętą końcówką, zanieczyszczonej wody, piasku, żwiru i drugiego pojemnika. Następnie oczywiście przetestują jego działanie. Młodsze przedszkolaki mogą pomagać zrobić taki filtr, podczas gdy główną częścią zajmie się wychowawca.

Innym pomysłem jest proste doświadczenie, w którym w przedszkolnym ogródku lub dużym pojemniku z ziemią, dzieci z pomocą osoby dorosłej zakopią różne odpady, np. ogryzek jabłka, makulaturę, drobny element z plastiku. Po kilku tygodniach można te rzeczy odkopać i porozmawiać o tym, co się z nimi stało. Jest to dobra okazja do naocznego sprawdzenia szybkości rozkładu różnych tworzyw.

Kreatywnym zajęciem sprzyjającym doświadczaniu jest także tworzenie malutkiego lasu w słoiku. Wystarczy użyć do tego ziemi, małych roślinek, kamyków, a następnie podlać i porozmawiać z przedszkolakami o tym, jak tworzy się samowystarczalny ekosystem. Tak w słoiku, jak i w naturze woda i powietrze są w ciągłym, zamkniętym obiegu.

Edukacyjne wycieczki na łono natury

Czy jest lepszy sposób na naukę ekologii niż bezpośredni kontakt z naturą? Zarówno bliskie wycieczki do parku, jak i wyprawy do rezerwatów, przestrzeni agroturystycznych czy na ekologiczne farmy mogą być okazją do zdobywania nowych doświadczeń. Jeśli to możliwe, warto w akcje przedszkolne włączać także rodziców, gdyż w ten sposób i oni zyskują inspirację do dbania o środowisko wokół.

Znaczenie modelowania w procesie nauki

Na koniec, warto jeszcze podkreślić, jak ważną rolę w procesie nauki mają rodzice. Maluchy chłoną nie to, co mówią do nich opiekunowie, ale to, jacy są i jak się zachowują. Przedszkolaki często widzą więcej, niż nam się wydaje i od razu naśladują. Jeśli więc mówisz, że ważna jest dla Ciebie ekologia, ale sam nic z tym tematem nie robisz, trudno oczekiwać, że dzieci będą tym zainteresowane. Jeżeli chcesz, aby Twoje pociechy rozumiały, że troska o Ziemię jest również ich odpowiedzialnością, zacznij od siebie. To rodzice i opiekunowie są dla dzieci wzorami do naśladowania. Kiedy sami mamy nawyki dbania o otoczenie, w którym żyjemy, przekazanie ich przedszkolakom staje się dużo prostsze. Wówczas wystarczy tylko konsekwentnie pokazywać maluchom, które zachowania są przez nas mile widziane. Zamiast więc kolejny raz kupować byle jakie ubrania fast fashion na jedno wyjście, pakować warzywa i owoce w foliówki czy wrzucać wszystkie śmieci do „zmieszanych”, zachowaj się inaczej. W ten sposób sprawisz, że ekologiczny styl życia wejdzie w krew także Twoim pociechom.

Pamiętaj!

Ekologiczna edukacja może stanowić ciekawą zabawę dla dzieci, ale też dla dorosłych. Warto wplatać tę tematykę w codzienność i uczyć maluchy podejścia prośrodowiskowego przy okazji. Będą się wtedy uczyć przed doświadczanie, a także obserwację Ciebie jako rodzica lub opiekuna. Pokaż przedszkolakom, że dbanie o planetę to nasze wspólne, fascynujące zadanie!