Przygotowanie do szkoły. Kształtowanie umiejętności potrzebnych przedszkolakowi

Jak przygotować dziecko do pójścia do szkoły? Często zatrzymujemy się na liście niezbędnych akcesoriów i podręczników, podczas gdy w rzeczywistości najważniejsze okazuje się wszystko to co nasz przyszły pierwszoklasista myśli o sobie, rówieśnikach, szkole oraz to jakie posiada umiejętności pomocne w adaptacji do nowego środowiska. Jakie zatem wspierające przekonania i pomocne umiejętności warto kształtować u dziecka? O tym i nie tylko dowiecie się z dzisiejszego wpisu!

Przekonania o sobie

Zacznijmy od tego, co dziecko myśli na swój temat. Samoocena to bardzo istotny element wpływający na jego adaptację do każdej nowej sytuacji. Posiadanie pozytywnych przekonań o sobie “Jestem lubiany”; “Jestem wystarczająco dobry”; “Jestem samodzielny” sprawia, że maluch z dużo większą odwagą i wiarą wejdzie w nowe dla niego środowisko szkolne. Stabilna samoocena i pozytywne myślenie o sobie sprawiają, że dzieci z większą łatwością nawiązują relacje, stawiają innym granice, wchodzą w bezpieczne role w grupie i łatwiej przyswajają wiedzę, bez lęku przed porażką czy odrzuceniem.

Jak wzmacniać samoocenę dziecka? Warto pamiętać o komplementowaniu i pochwałach składających się z konkretnego opisu zachowania dziecka połączonego z pozytywnym komunikatem wzmacniającym. Można też tworzyć dedykowane chwaleniu sytuacje, w których mały człowiek ma przestrzeń do wykonania zadania wzbogacającego go o nowe zasoby i konstruktywną wiedzę na swój temat. Pomocne może być również stworzenie słoika mocy – miejsca, do którego codziennie wrzucamy jedną karteczką z jakimś osiągnięciem lub zaletą dziecka jaka wybrzmiała w danym dniu. Gdy pojawi się gorszy dzień losujemy z dzieckiem 2-3 karteczki i odczytujemy jego moce, talenty, zasoby, osiągnięcia, które dotychczas zdobył i w ten sposób przywracamy jego pozytywne myślenie o samym sobie.

Przekonania o szkole

Warto rozmawiać z dzieckiem o szkole, klasie, nauczycielach, przerwach, lekcjach – o wszystkich nowych dla niego składowych szkoły. Rozmawiamy po to, aby zweryfikować wyobrażenia dziecka na temat pójścia do szkoły i zadbać o to, aby posiadał jak najbardziej adekwatne i wspierające przekonania w tym temacie. Nierzadko dzieci w wyniku strachu przed zmianą mogą postrzegać szkołę w zniekształcony sposób. Możemy zapytać, czy jest coś czego się obawiają oraz co by musiało się wydarzyć, aby pójście do szkoły oraz dalsze uczęszczanie do niej było według nich fajne.

Umiejętności społeczne

Umiejętności społeczne, czyli ogólnie rzecz biorąc to co sprawia, że dziecko nawiązuje relacje, utrzymuje je, angażuje się w działania oparte na współpracy i pracy grupowej. Istotna jest też umiejętność rozwiązywania konfliktów.

Jak kształtować te umiejętności społeczne u dziecka? Można zacząć od obserwowania jego interakcji z rówieśnikami. W momencie, gdy coś budzi nasz niepokój lub widzimy, że powstają pewne trudności w komunikacji, możemy pomóc dziecku je zrozumieć i odpowiednio skorygować. Pomocne są też różnorodne książeczki edukacyjne o emocjach i komunikacji z innymi. Warto też zwrócić uwagę, że sama obecność dziecka w przedszkolu wyposaża go w umiejętności społeczne. Jeżeli na tym etapie dostrzegamy jakieś trudności, to wówczas warto zapytać o obserwacje pracowników placówki i ewentualnie skonsultować się z psychologiem, który pomoże nam dobrać odpowiednie metody pracy z dzieckiem.

Znajomość własnych emocji

To bardzo istotny konstrukt do utrzymania zdrowia psychicznego dziecka. Poprzez otwartą rozmowę z dzieckiem o emocjach, uczymy je szukać odpowiedzi na następujące pytania:

Co ja czuję? Co inni czują? Czym jest złość, smutek, gniew i jak te emocje rozpoznać w sobie lub u innych? Dlaczego pojawiają się w nas negatywne emocje i jak sobie z nimi radzić?

Rozpoznawanie emocji, umiejętność ich nazywania oraz odpowiedniej regulacji to zasoby wspierające dziecko z radzeniem sobie z sytuacjami stresującymi, konfliktowymi, wzbudzającymi w nim różnorodno emocje, które zwłaszcza w pierwszych miesiącach w szkole mogą się pojawiać.

Jak wyposażyć dziecko w taką wiedzę? Oto kilka kroków:

1. Upewnij się, że dziecko zna wszystkie podstawowe emocje i wie, że wszystkie ma prawo odczuwać i pokazywać (złość, smutek, gniew również).
2. Opisuj z dzieckiem emocje, tak aby nauczyło się je identyfikować po własnych reakcjach w ciele (zwracaj uwagę np. na to jak szybko bije serce gdy się złościmy, w jaki sposób oddychamy, co czujemy w brzuszku…).
3. Opracuj z dzieckiem pomocny dla niego system regulacji emocji. To może być chwila w samotności, głębokie oddechy, ściskanie piłeczki, robienie przysiadów – o sposobie radzenia sobie z negatywnymi emocjami pisaliśmy już wcześniej. Zachęcamy Was do zerknięcia do tego artykułu!

Umiejętności poznawcze i językowe

Tutaj również możemy być spokojni, bo dzieci kończące przedszkole wyposażone są w podstawowe umiejętności czytania i pisania. Nie nakładajmy po prostu zbyt dużej presji na siebie i dziecko. Tak naprawdę najważniejsze jest nastawienie do nauki, poznawania nowych kolegów i koleżanek oraz ogólne przygotowanie poznawcze dziecka. Pamiętajmy też, że dzieci w wieku szkolnym zaczynają się porównywać do siebie i na tej podstawie kształtować obraz samych siebie. Nasze dziecko nie musi być najlepiej wyuczone i merytorycznie przygotowane do pierwszej klasy. Wystarczy, że nie  będzie znacząco wyróżniało się brakiem umiejętności od reszty dzieci. Cała reszta integracji i adaptacji przyjdzie z czasem i jest to całkowicie naturalny proces!

Samodzielność

Pierwsza klasa to też czas, w którym dzieci dostają nieco więcej swobody w szkole. Należy samemu ubrać się na wf, pamiętać o zjedzeniu drugiego śniadania, zająć sobie czas w trakcie przerwy, zakomunikować własne potrzeby czy nawiązać nowe relacje. To wszystko można podsumować określeniem “samodzielność”. I tutaj warto zwrócić uwagę, że dzieci kończące przedszkole są już w dużej mierze samodzielne. Warto jednak na co dzień tworzyć okazje do samodzielnych zachowań dziecka, zauważać je i wzmacniać pochwałami. W  ten sposób wyposażamy dziecko w konstruktywne przekonania na jego temat i zmniejszamy tym samym ryzyko wystąpienia sytuacji w szkole budzących w dziecku frustrację, poczucie niemocy lub lęku przed porażką.