Przygotowanie do szkoły. Jak kształtować umiejętności potrzebne przedszkolakowi?

Większość przedszkolaków podchodzi z entuzjazmem do tematu szkoły. Dzieci są podekscytowane tym, że będą miały tornister, zeszyty, podręczniki i piórnik. Wiedzą też, że w szkole nauczą się czytać, liczyć i pisać. Ale mało które dziecko wie, na czym tak naprawdę polega nauka i czym różni się szkoła od przedszkola. Bardzo ważne jest więc przygotowanie dziecka do zajęć szkolnych i kształtowanie umiejętności, które będą przydatne podczas nauki w szkole podstawowej. O jakich umiejętnościach mowa? Zapraszamy do lektury!

Umiejętności społeczne

Umiejętnościami społecznymi nazywamy zdolności, które sprawiają, że dziecko buduje i utrzymuje relacje, angażuje się we współpracę i potrafi rozwiązywać konflikty. Są to najważniejsze umiejętności w życiu człowieka, które sprzyjają udanym interakcjom społecznym i ułatwiają radzenie sobie z trudnościami.

Kluczowe umiejętności społeczne:

• komunikacja (werbalna i niewerbalna) – umiejętność wyrażania myśli, uczuć i potrzeb w jasny, zrozumiały sposób, a także umiejętność odczytywania mowy ciała i gestów,
• empatia – zdolność rozumienia oraz identyfikowania się z uczuciami i punktem widzenia innych ludzi, która pozwala współodczuwać i odpowiednio reagować na cudze emocje,
• asertywność – umiejętność nieagresywnej i konstruktywnej obrony własnych praw, poglądów i potrzeb,
• rozwiązywanie problemów – radzenie sobie z trudnościami i poszukiwanie rozwiązań korzystnych również dla innych.

Kształtowanie umiejętności społecznych najlepiej zacząć od obserwacji kontaktów dziecka z rówieśnikami. Jeśli jakieś zachowanie wzbudza Twój niepokój lub zauważasz, że dziecko ma trudności w komunikacji, możesz z nim o tym porozmawiać i spróbować rozwiązać problem. Dziecko kształtuje umiejętności społeczne już w przedszkolu, dlatego warto na tym etapie korygować nieprawidłowe zachowania. Jeśli potrzebujesz pomocy w tym zakresie, skontaktuj się z psychologiem dziecięcym, który pomoże dobrać odpowiednie metody pracy z dzieckiem, takie jak gry i zabawy grupowe, odgrywanie scenek, modelowanie zachowań czy ćwiczenia skupiające się na komunikacji.

Samodzielność i poczucie własnej wartości

Najlepszym treningiem samodzielności jest przedszkole, a w pierwszej klasie wymagane są już pewne umiejętności, takie jak samodzielne przebieranie się na zajęcia WF-u czy samoobsługa w toalecie. Pierwszoklasista musi też pamiętać o tym, by zjeść drugie śniadanie i nie obawiać się komunikowania własnych potrzeb (np. konieczności pójścia do toalety w czasie lekcji). Brak opiekuna u boku może budzić w dziecku lęk, dlatego warto stwarzać od najmłodszych lat okazje do kształtowania samodzielności. Wszelkie tego typu zachowania należy nagradzać pochwałami, by wspierać poczucie wartości malucha i zachęcać go do niezależności, która przyda mu się w szkole. Dziecko, które wierzy we własne możliwości, lepiej radzi sobie z zaspokajaniem potrzeb i szanuje potrzeby innych. Dowiedz się, jak wzmacniać samoocenę dziecka od najmłodszych lat.

Umiejętności emocjonalne

Emocje towarzyszą nam każdego dnia, a podjęcie nauki w szkole wiąże się z ogromnym ładunkiem emocjonalnym. Aby wspierać zdrowie psychiczne dziecka i ułatwić mu adaptację, istotne jest kształtowanie jego umiejętności zakresie rozpoznawania i radzenia sobie z emocjami.

Podstawowe kompetencje emocjonalne:

• świadomość własnego stanu emocjonalnego,
• akceptacja uczuć przyjemnych i nieprzyjemnych,
• zdolność do panowania nad emocjami,
• zdolność do nazywania emocji i związanych z nimi potrzeb,
• świadomość możliwości równoczesnego odczuwania wielu emocji,
• umiejętność dostrzegania cudzych emocji i reagowania na nie.

Bardzo ważne jest rozmawianie z dzieckiem o emocjach i uświadamianie, że ma prawo odczuwać zarówno emocje pozytywne, jak i negatywne. W nazywaniu, rozpoznawaniu i regulowaniu emocji pomocne mogą być książki, takie jak seria „Bajki o uczuciach” wydana przez Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne – każda z publikacji zawiera opowieść oraz zabawy i ćwiczenia, które są pomocne w treningu umiejętności emocjonalnych.

Zwróć również uwagę na to, jak dziecko opisuje uczucia towarzyszące poszczególnym emocjom. Skupcie się na tym, jak reaguje jego ciało (np. przyspieszony oddech) i poszukajcie sposobów na wyregulowanie emocji (np. głębokie oddechy przeponą). Przydatne wskazówki znajdziesz w tym artykule.

Umiejętności poznawcze i językowe

Dzieci kończące przedszkole KIDS&Co są gotowe do podjęcia nauki w szkole podstawowej oraz wyposażone w umiejętności czytania i pisania. Oczywiście jedne dzieci czytają szybciej, inne wolniej, a proces nauki czytania będzie kontynuowany w szkole. Ważne więc, by nie nakładać na dziecko zbyt dużej presji, gdyż umiejętności poznawcze będzie kształtowała szkoła. Dobrym przygotowaniem do szkoły jest przedszkole dwujęzyczne, które wyposaża dziecko w dodatkowe umiejętności.

Jeśli chcesz oswoić dziecko z rozpoczęciem nauki w pierwszej klasie, możesz sięgnąć po książki, które przybliżają temat szkolny, np. Piotr Rowicki „Jeżynka idzie do szkoły”, Elżbieta Pałasz „Szkoła dla początkujących”, Małgorzata Barańska „Nikodem idzie do szkoły”, Paulette Bourgeois „Franklin idzie do szkoły”, Marianne Dubuc „1, 2, 3… do szkoły” czy Dorota Skwark „Szkoła jest naprawdę super! Karolina idzie pierwszy raz do szkoły”